اظهار الحق و بهامشه أربع رسائل

يادداشت :

زبان : عربي. , فهرستنويسي بر اساس ج.1-2 (در يك مجلد). , فهرست ابواب و فصول. , تزئينات متن:‏‫ صفحه عنوان به‌صورت كتيبه، منقوش به گل، سرلوح به‌صورت نيم‌كتيبه، منقوش به گل و بوته، جدول دور سطور دوله‬ , جلد : م‍ق‍واي‍ي‌ ، روك‍ش‌ كاغذي كرمي عطف پارچه اي كرمي , دو مهر بيضي با سجع ناخوانا در صفحه اول مشاهده شد , محتواي اين كتاب باختصار در شش باب به اين شرح است : در بيان كتاب‌هاى عهد عتيق و عهد جديد، وقوع تحريف در عهدين، در اثبات نسخ در عهدين، در ابطال تثليث، در اثبات حقانيت قرآن و رد اقوال كشيشان در اين باب و اثبات نبوت پيامبر اسلام. در حاشيه نيز چهار رساله آمده است : اولي از شيخ رفاعي الخولي كه ترجمه عربي رساله سيد عبدالله الهندي است، اين رساله در سال 1270ق. در اكبر‌آباد طبع شده و در آن، چگونگي مذاكره مذكور بانضمام شهادت افراد معتبر حاضر در مجلس، بيان شده است، رساله دوم بقلم همان مولف اظهار الحق يعني رحمةالله هندي است، مسمي به «التنبيهات في اثبات الاحتياج الي البعثة و الحشر»، رساله سوم «خلاصة الترجيح للدين الصحيح» و رساله چهارم «مختصر الاجوبة الجليله لدحض الدعوات النصرانية» است كه اين دو رساله آخر، بقلم شيخ محمد‌ابن الشيخ علي الطيبي الشافعي مي‌باشند.‬‬ در جلد دوم نيز به جز اولين رساله، سه رساله ديگر ادامه پيدا كرده است. , اظهار الحق در دفاع از اسلام و پاسخ به شبهاتي نوشته شده است كه مسيحيان و بخصوص قسيس فندر در مناظره و همچنين در كتاب خود به نام ميزان الحق بيان كرده بود. (براي اطلاعات بيشتر در مورد اين كشيش به مدرك شماره 4766136 بنگريد ). در قرن سيزدهم هجرى، مسلمانان هند بعد از ورود كمپانى هند شرقى و تسلط انگليس بر امور ادارى هندوستان با فوجى از مبلّغان و گروه‌‌هاى تبشيرى رو‌به‌‌رو شدند كه در پى اثبات حقانيت مسيحيت و نقد اسلام و پيامبر آن بودند. در اين راستا، عالمان دينى وظيفه خود را دفاع از كيان اسلام ديده، با هميارى و همكارى هم به نقد مسيحيت و پاسخ به ايرادات آنها پرداختند. يكى از مشهور‌ترين اين آثار، كتاب اظهار الحق تأليف شيخ رحمت‌الله هندى است كه به زبان عربى در سال 1280قمرى به نگارش در‌آمد. مؤلف، خود در مقدمه مى‌نويسد: «بعد از ورود انگليس به هند، كشيشان به تبليغ مسيحيت پرداختند و رسائلى در رد اسلام نوشتند و بين مردم پخش كردند. من درخواست مناظره كردم. مناظره در سال 1270ق در اكبر‌آباد برپا شد و پيروزى در بحثِ تحريف و نسخ با ما بود. سپس به مكه آمدم و شيخ احمد‌بن زينى دحلان از من درخواست كرد كه اين مطالب را به زبان عربى بنويسم، لذا اسمش را اظهار الحق گذاشتم». البته برخي هم نقل كرده‌اند كه اين كتاب به زبان هندي نوشته شده و شيخ رفاعي الخولي آن را به زبان عربي ترجمه كرده است، ظاهرا كتاب به زبان عربي نگاشته شده بوده ولي از آنجا كه زبان اصلى مؤلف عربى نبوده متن كتاب داراى اغلاط و اشتباهات لغوى و ادبى بوده است كه شيخ رفاعي در كتاب حاضر و بعدها دسوقي در چاپ ديگر، به اصلاح آن پرداخته‌اند. اظهار الحق جامعترين اثرى است كه تا كنون در نقد مسيحيت نوشته شده و تاكنون در تأييد يا رد آن نزديك به پنجاه كتاب و رساله تأليف شده است.علماي اسلامي، آن را ستودند، تا جايي كه به زبان تركي ترجمه شد و حكومت عثماني به ترجمه آن به چند زبان اروپايي پرداخت. همچنين طبق توضيحات داخل كتاب، شخصي به‌نام وزير‌الدين‌بن شرف‌‌الدين نيز از حضار جلسه مناظره بوده كه رساله‌اي نيز به فارسي در اثبات مبحث نسخ و تحريف نگاشته است، اين رساله در دهلي بامر مرزا فخر‌الدين‌بن سراج‌ا‌لدين بهادر‌شاه سلطان دهلي طبع و در سر‌تا‌سر هند و در مكه پخش شد. سيد عبدالله هندي نيز رساله‌اي مشابه به زبان اردو در شرح اين مجلس مناظره و مباحث آن نگاشته است كه رفاعي الخولي ترجمه عربي آن را در حاشيه كتاب حاضر نقل كرده است. اين كتاب فراتر از ده چاپ دارد كه بهترين آنها به تحقيق دكتر محمد احمد خليل ملكاوى با دوره چهار جلدي در مصر صورت گرفته است. چاپ ديگرى كه شهرت دارد، چاپ دو جلدى با تصحيح و تحقيق عمر الدسوقى است كه در بيروت به چاپ رسيده است. در ايران هم افرادي به كتاب فاندر پاسخ گفتند از جمله، ميرزا يوسف قره‏‌داغي تبريزي، كتابي به نام «لسان الحق في اثبات مظالم المسيحين» به زبان فارسي نوشت كه در سال 1336ق. در ايران چاپ شد. مطالب آن در نقد و رد سخنان فندر و كتاب ميزان الحق او و نورتن، يكي ديگر از پادريان فرنگ است. , مختصر الاجوبة الجليه لدحض الدعوات النصرانية‬